Badania nad funkcjonowaniem osób głuchych i językiem migowym
W Katedrze Psychologii Zdrowia i Rehabilitacji funkcjonuje Pracownia Badań nad Polskim Językiem Migowym i Komunikacją Głuchych pod kierownictwem dr. hab. Piotra Tomaszewskiego. W ostatnich latach w Polsce nastąpiło ożywienie w zakresie badań nad kulturą i różnymi formami komunikacji w polskiej społeczności głuchych i słabosłyszących. Prace takie prowadzone są także w tej pracowni – w swoich założeniach mają podnosić rangę tej problematyki oraz odzwierciedlać jej znaczenie w naszych działaniach naukowo-badawczych i dydaktycznych. Nie bez znaczenia jest fakt, że istnieje duże zapotrzebowanie społeczne na wiedzę dotyczącą ww. zagadnień.
Celem naszej pracowni jest prowadzenie badań nad społecznymi i kulturowymi aspektami społeczności głuchych i słabosłyszących oraz ich języka i komunikacji. Najważniejsze zadania badawcze pracowni obejmują:
– analizę struktury PJM na poziomie fonologicznym, morfologicznym i składniowym;
– badania nad wizualnymi komponentami komunikacji g/Głuchych;
– opracowanie programów nauczania PJM jako języka obcego dla naszych studentów;
– badania nad rozwojem psychicznym u dzieci głuchych i słabosłyszących z aparatami słuchowymi (HA) lub implantami ślimakowymi (CI);
– analizę sytuacji rodziców dzieci z CI i HA oraz dzieci z innymi rodzajami niepełnosprawności;
– badania nad rozwojem języka w grupie homesigners;
– badania nad dynamiką rozwoju tożsamości u g/Głuchych;
– badania nad opresją społeczną/zinternalizowaną oraz jej wpływem na zdrowie psychiczne u osób głuchych i słabosłyszących;
– analizę zjawiska deafizmu i audyzmu jako formy dyskryminacji ze względu na głuchotę we współczesnym społeczeństwie.
Osoby zaangażowane:
dr hab. Piotr Tomaszewski
dr Joanna Kowalska
mgr Piotr Krzysztofiak
Publikacje:
Kluczowe publikacje
Tomaszewski, P., Eźlakowski, W. (2021). Negative affixation in Polish Sign Language. Sign Language Studies, 21(3), 290-332.
Tomaszewski P., Krzysztofiak, P., Moroń, E. (2019). From sign language to spoken language? A new discourse of language development in deaf children. Psychology of Language and Communication, 23(1), 48-84.
Tomaszewski P., Wieczorek, R., Krzysztofiak, P., Kowalska, J. (2018). Percepcja audyzmu w polskiej społeczności głuchych. Societas/Communitas, 2-2(26-2), 109-139.
Tomaszewski, P. (2015). Constraints on negative prefixation in Polish Sign Language. PLoS ONE, 10(11): e0143574. doi:10.1371/journal.pone.0143574.
Wszystkie publikacje:
2021
Tomaszewski, P., Eźlakowski, W. (2021). Negative affixation in Polish Sign Language. Sign Language Studies, 21(3), 290-332.
2019
Tomaszewski P., Kościelniak, L. (2019). Język migowy w świetle współczesnego paradygmatu głuchoty. Problemy Wczesnej Edukacji, 44(1), 7-17.
Tomaszewski P., Krzysztofiak, P., Moroń, E. (2019). From sign language to spoken language? A new discourse of language development in deaf children. Psychology of Language and Communication, 23(1), 48-84.
2018
Tomaszewski, P. (2018). Implanty ślimakowe – etyka a wybór. Kultura-Społeczeństwo-Edukacja, 2(14), 169-195.
Tomaszewski P., Wieczorek, R., Krzysztofiak, P., Kowalska, J. (2018). Percepcja audyzmu w polskiej społeczności głuchych. Societas/Communitas, 2-2(26-2), 109-139
Tomaszewski P., Niedźwiecka, A., Majewska, M. (2018). Kompetencje dzieci głuchych w posługiwaniu się językiem migowym – metody oceny i jej kliniczne znaczenie. Edukacja, 4(147), 136-148.
Tomaszewski P., Moroń, E. (2018). W poszukiwaniu eklektycznego paradygmatu edukacji głuchych. Studia Edukacyjne, 49, 281-297.
Tomaszewski P., Moroń, E., Sak, M. (2018). Kultura tudzież rehabilitacja: Ku zmianie paradygmatu w edukacji głuchych i słabosłyszących w Polsce. Kultura i Edukacja, 1(119), 99-114.
Tomaszewski P., Wieczorek, R., Moroń, E. (2018). Audyzm a opresja społeczna. W: J. Kowalska, R. Dziurla, K. Bargiel-Matuszewicz (red.), Kultura a zdrowie i niepełnosprawność. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Tomaszewski P., Moroń, E. (2018). Quo vadimus? Dynamika paradygmatów głuchoty we współczesnym świecie. W: J. Kowalska, R. Dziurla, K. Bargiel-Matuszewicz (red.), Kultura a zdrowie i niepełnosprawność. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
2017
Tomaszewski P., Kotowska K., Krzysztofiak, P. (2017). Paradygmaty tożsamości u g/Głuchych: przegląd wybranych koncepcji. W: E. Woźnicka (red.), Edukacja niesłyszących – wczoraj, dziś i jutro. Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
2016
Tomaszewski, P., Wieczorek, R. (2016). Kropla drąży skałę. Ku depatologizacji głuchoty. W: H. Wrona-Polańska, E. Pisula, K. Bargiel-Matusiewicz (red.), Zdrowie i choroba w kontekście funkcjonowania społecznego i zawodowego. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
2015
Tomaszewski, P. (2015). Constraints on negative prefixation in Polish Sign Language. PLoS ONE, 10(11): e0143574. doi:10.1371/journal.pone.0143574
Tomaszewski, P., Piekot, T. (2015). Język migowy w perspektywie socjolingwistycznej. Socjolingwistyka, 29, 63-87.
Potrzebka, W., Moroń, E., Tomaszewski, P, Piekot, T. (2015). Implantacja ślimakowa w perspektywie krytycznej. W: K. Bargiel-Matusiewicz, P. Tomaszewski, Pisula, E. (red.), Kulturowe oraz społeczne aspekty zdrowia i obrazu ciała. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Bargiel-Matusiewicz, K. Tomaszewski, P., Pisula, E. (red.) (2015). Kulturowe oraz społeczne aspekty zdrowia i obrazu ciała. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Tomaszewski, P. (2015). Rozwijanie kompetencji socjokulturowej w nauczaniu polskiego języka migowego. W: P. Tomaszewski, K. Bargiel-Matusiewicz, E. Pisula (red.), Społeczne i kulturowe aspekty zdrowia i niepełnosprawności. Wyd. UW.
Tomaszewski, P., Bargiel-Matusiewicz, K., Pisula, E. (2015). Między patologią a kulturą: Społeczne uwarunkowania niepełnosprawności. W: P. Tomaszewski, K. Bargiel-Matusiewicz, E. Pisula, (red.), Kulturowe i społeczne aspekty zdrowia i niepełnosprawności. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Tomaszewski, P., Bargiel-Matusiewicz, K. Pisula, E. (red.) (2015). Kulturowe i społeczne aspekty niepełnosprawności. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
2014
Tomaszewski, P., Sak, M. (2014). Is it possible to educate deaf children bilingually in Poland? W: M. Olpińska-Szkiełko, Bertelle, L. (red.), Zweisprachigkeit und Bilingualer Unterricht. Peter Lang Publishing Group.
Tarwacka, A., Tomaszewski, P., Szymańska, J., Bokus, B. (2014). Deaf children building narrative texts. Effect of adult-shared vs. nonshared perception of a picture story. Psychology of Language and Communication, 18 (2), 149-177.
Tomaszewski, P. Ruszkowska, A. (2014) Analiza zachowań językowych i komunikacyjnych u głuchych i słyszących przedszkolaków w sytuacji zabawy. W: M. Sak (red.), Deaf Studies w Polsce. Tom 1. Łódź: Wydawnictwo Polskiego Związku Głuchych.
Tomaszewski, P. (2014). Funkcjonowanie poznawcze i językowe dzieci głuchych. W: M. Sak (red.), Edukacja głuchych. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
2011
Tomaszewski, P. (2011). Lingwistyczny opis struktury polskiego języka migowego. W: I. Kurcz, H. Okuniewska (red.), Język jako przedmiot badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.
Kurcz, I., Tomaszewski, P. (2011). Powstanie i ewolucja języka. W: I. Kurcz, H. Okuniewska (red.), Język jako przedmiot badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.
2010
Tomaszewski, P. (2010). Fonologia wizualna polskiego języka migowego. Wydawnictwo MATRIX.
Tomaszewski, P., Farris, M. (2010). Not by the hands alone: Function of non-manual features in Polish Sign Language. W: B. Bokus (red.), Studies in the psychology of language and communication. Warsaw: Matrix.
